[caption id="attachment_1600" align="alignleft" width="300"]
Libya[/caption]Libya, 1,759,541 km2 lik yüzölçümüyleKuzey Afrika‘daki en geniş devletlerden biri olduğu gibi, nüfususu (2006 sayımında 5,670,688 kişi) da en seyrek olanlardan biridir (km2′- ü ye 3 kişi). Libya’da yaşam koşullan çok çetindir. Yalnız alçak ve bataklık olan Akdeniz kıyısında insanların yerleşmesine elverişli bir iklim vardır. Ülkenin büyük bir kısmı, *Sahra‘ya doğru derinlemesine uzanan uçsuz bucaksız, çorak bir düzlükten başka bir şey değildir; burada iklim çok kurak, yazlar kavurucu, yağışlar az ve düzensizdir.
Yüzyıllardan beri, Libya halkının gelir kaynağı kıyıdaki bazı yerlerde ve iç kısımdaki vahalarda deden kalma yöntemlerle yapılan ilkel tarımdır. Son zamanlarda önemli *petrol yataklarının bulunması, bu ekonomiyi altüst etti: Trablus ve Bingazi dolaylarında sanayi kuruluşları gelişme olanağına kavuştu.
bağımsızlık yolu
Ta İlkçağ’da, Libya kıyıları, Yunanlıların ve daha sonra birçok kalıntılardan da anlaşılacağı üzere, Romalıların sömürgesi oldu: Trablus yakınlarında, Sabratha’da dünyanın en büyük Roma tiyatrosunun kalıntıları vardır. Komşu halklarla aynı zamanda *İslâm dinini benimseyen LibyalIlar, bundan sonra Türk egemenliğine, daha sonra da, 1912′den itibaren İtalyan egemenliğine girdiler. İkinci *Dünya Savaşı’nda, Rom-mel’in Alman ordularıyla, İngiliz VIII. ordusu, ülkeyi baştan başa dolanıp şiddetli savaşlara giriştiler. Savaşın ertesinde Fransa ve İngiltere tarafından yönetilen Libya, ancak 1951′de siyasal bağımsızlığa kavuştu. Petrol kaynaklarının değerlendirilmesi sonucunda çok geçmeden İktisadî bağımsızlığa da kavuşan Libya, Arap dünyası içinde giderek artan bir rol oynama olanağı buldu. 1969 yılında krallığı deviren albay Kaddafi Libya Cumhuriyeti’ni kurdu. 1969′da, ordunun genç subaylarından Muammer Ebu Minyar El-Kaddafi bir grup subayla birlikte Kral İdris’e karşı bir darbe yaptı. Monarşi sona erdirildi ve Libya Arap Cemahiriyesi kuruldu. Kaddafi, o tarihten sonra kendisinin “Üçüncü Evrensel Teori” dediği, Sosyalizm ve İslam karışımı bir politik rejimi izledi. Bu sisteme İslamî Sosyalizm ve Yeşil Sosyalizm gibi isimler verdi. 1990′lı yıllardan itibaren Lokerbie faciası gerekçesiyle Amerika’nın ve uluslararası toplumun sürdürdü ambargo 1969′dan itibaren sürdürülen kalkınma hamlesine darbe vurdu.
Londra-New York seferini yapan Pan Am 103 sefer sayılı Boeing 747 uçağı 21 Aralık 1988 tarihinde havada infilak etti ve İskoçya’nın Lockerbie kasabasına düştü. Uçak içindeki 259 kişi ve kasabadaki 11 kişiyle birlikte toplam 270 kişi hayatını kaybetti. Semtex adlı patlayıcıyı uçağa yerleştirenlerin Libya uyruklu olduğunun anlaşılmasından sonra, Libya’dan tazminat talep edildi. Libya her iki şüpheliyi de İskoçya’ya iade ederek kişi başı 10 milyon dolarla toplam 2,75 milyar dolar tazminat ödedi. İskoç mahkemelerinde yargılanan şüphelilerden Lamin Khalifah Fhimah beraat etti. Libya gizli servisi üyesi olan Abdelbaset Ali al-Megrahi ise 2001 yılında ömür boyu hapse mahkum edildi ve cezasını İskoçya’da çekmeye başladı. Yükümlü olduğu esnada prostat kanseri olan Megrahi 20 Ağustos 2009 tarihinde üç aylık ömrü kaldığı gerekçesiyle İskoç hükümeti tarafından serbest bırakıldı. Olayda ölen yolcuların 189′u Amerikalıydı. Serbest bırakma kararı ABD başkanı Barack Obama tarafından “hata” olarak nitelendirildi.[1] Megrahi halen hayatta ve Libya’da yaşıyor. Dönemin Birleşik Krallık başbakanı Gordon Brown serbest bırakma kararının (özerk) İskoçya parlamentosuna ait olduğunu, Birleşik Krallık hükümetinin kararı olmadığını açıklamıştı ancak daha sonradan basına sızan Wikileaks belgelerinde Birleşik Krallık hükümetinin Libya ile ekonomik anlaşmalarının sürekliliğini sağlayabilmek için Libya’nın isteğine boyun eğerek Megrahi’nin serbest bırakılmasını teşvik ettiği ortaya çıktı
Libya İç savaşı
Birleşmiş Milletler, Güvenlik Konseyi’nin kararına dayanarak Fransa, İngiltere ve ABD’nin önderliğinde Libya’ya karşı 18 Mart 2011 akşamı havadan askeri operasyon başlattı. Operasyonun gerekçesi, Libya lideri Muammer Kaddafi’ye bağlı birliklerin halka baskı ve şiddet uygulaması ile Libya’nın BM kararlarına riayet etmemesi olarak açıklandı. BM ve halk 22 Ağustos 2011′de Kaddafi’yi devirdi. Ayaklanmanın sonlarında Sirte yakınlarında Kaddafi’nin konvoyuna Nato destekli saldırı düzenlenmiş, bu saldırıdan yara almadan kurtulan Kaddafi, saklandığı bir geçitte isyancılar tarafından yakalanarak linç edilmiştir.
